İş Kazası Sonrası Haklarınız | Uzman Avukatınızdan Kapsamlı Rehber
- hüseyin demir
- 24 Haz
- 4 dakikada okunur
Bir iş kazası geçirmek, sadece fiziksel bir yaralanma değil, aynı zamanda ciddi hukuki ve finansal sonuçları olabilen, yaşamı etkileyen bir olaydır. Bu zorlu süreçte, haklarınızı eksiksiz bir şekilde bilmek ve doğru adımları atmak, hem iyileşme sürecinizi destekleyecek hem de olası mağduriyetleri önleyecektir. Bu kapsamlı blog yazımızda, bir iş kazası geçiren çalışanların sahip olduğu temel hakları, atılması gereken kritik adımları ve tazminat süreçlerini detaylıca ele alacağız.
İş Kazası Tanımı ve Kapsamı
İş kazası, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda net bir şekilde tanımlanmıştır. Bu tanıma göre, bir olayın iş kazası sayılabilmesi için aşağıdaki durumlardan birinin gerçekleşmesi ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedensel ya da ruhsal engelli hâle getirmesi gerekir:
Sigortalının iş yerinde bulunduğu sırada meydana gelen olaylar.
İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle veya görevi nedeniyle işyeri dışında meydana gelen olaylar.
Sigortalının, işveren tarafından görev ile başka bir yere gönderilmesi yüzünden asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda meydana gelen olaylar.
Emziren kadın sigortalının çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda meydana gelen kazalar.
Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi
Bu tanım, kazanın sadece iş yerinde değil, işle ilgili faaliyetler sırasında ve işe gidiş gelişte de meydana gelebileceğini vurgular.
İş Kazası Sonrası Atılması Gereken Kritik Adımlar
Bir iş kazası geçirdiğinizde, haklarınızı güvence altına almak ve yasal süreci doğru bir şekilde başlatmak için izlemeniz gereken hayati adımlar şunlardır:
Derhal ve Doğru Bildirim: Kazayı, mümkün olan en kısa sürede işvereninize bildirin. Bu bildirim yazılı olarak yapılmalı ve kaza tarihi, saati, yeri ile nasıl meydana geldiği gibi detayları içermelidir. İşvereninizin de kazayı, olayın öğrenildiği tarihten itibaren üç iş günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) bildirme yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu bildirim yapılmazsa veya geç yapılırsa, işveren aleyhine idari para cezası uygulanabilir ve kazalının zararları SGK tarafından karşılandıktan sonra işverenden rücu edilebilir.
Kapsamlı Sağlık Kontrolü ve Belgeleme: Kazanın ardından derhal bir sağlık kuruluşuna gidin ve kapsamlı bir muayeneden geçin. Aldığınız tüm tıbbi hizmetleri (muayene, tedavi, tetkik, ameliyat vb.) ve sonuçlarını gösteren raporları, reçeteleri, epikrizleri ve tüm tıbbi evrakları eksiksiz bir şekilde saklayın. Bu belgeler, hem tedavinizin takibi hem de hukuki süreçlerde delil niteliği taşıyacaktır. Kazanın iş kazası olarak kaydedildiğinden emin olun.
Delil Toplama ve Koruma: Kaza ile ilgili her türlü delili titizlikle toplayın. Bu deliller şunları içerebilir:
Kaza yerinin fotoğrafları ve videoları.
Kazaya tanık olan görgü tanıklarının isim ve iletişim bilgileri, mümkünse yazılı ifadeleri.
İş yerindeki güvenlik kamerası kayıtları.
Kazaya neden olan alet veya ekipmanın bakım kayıtları, varsa arıza raporları.
İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) kayıtları, risk değerlendirme raporları, çalışanlara verilen eğitim belgeleri. Bu deliller, kusur tespiti ve tazminat talepleri açısından büyük önem taşır.
Hukuki Destek Alın: İş kazası süreçleri, karmaşık hukuki prosedürler içerir. Haklarınızın tam olarak ne olduğunu öğrenmek, yasal süreçleri doğru yönetmek, SGK ile olan yazışmaları takip etmek ve olası davalarda sizi temsil etmesi için alanında uzman bir iş hukuku avukatından destek almanız kritik öneme sahiptir. Avukatınız, hak kaybına uğramanızı engelleyerek sürecin lehinize işlemesini sağlayacaktır.
İş Kazası Sonrası Sahip Olunan Temel Haklar
Bir iş kazası geçiren çalışan olarak, Türk Hukuk sistemi tarafından size tanınan çeşitli haklara sahip olursunuz:
Geçici İş Göremezlik Ödeneği: Kaza nedeniyle geçici olarak çalışamadığınız dönemde, SGK tarafından size geçici iş göremezlik ödeneği ödenir. Bu ödenek, istirahatli olduğunuz süre boyunca gelir kaybınızı telafi etmeyi amaçlar. Ödeneğin miktarı, kazadan önceki son üç aylık prime esas kazancınıza göre belirlenir.
Sürekli İş Göremezlik Geliri: İş kazası sonucunda kalıcı bir bedensel veya ruhsal hasar meydana gelmesi ve çalışma gücünüzün belirli bir oranda (%10 ve üzeri) azalması durumunda, SGK tarafından size sürekli iş göremezlik geliri bağlanır. Bu gelir, çalışma gücünüzdeki kayıp oranına ve sigortalının prime esas kazançlarına göre hesaplanır. Eğer sigortalı %50 ve üzerinde sürekli iş göremezliğe uğrarsa, bakıma muhtaçlık durumu da varsa geliri artırılabilir.
Tıbbi Bakım ve Tedavi Giderlerinin Karşılanması: İş kazası nedeniyle oluşan tüm sağlık giderleriniz (muayene, ilaç, ameliyat, fizik tedavi, rehabilitasyon, protez, ortez vb.) SGK tarafından karşılanır. Bu, kapsamlı ve kesintisiz bir tedavi almanızı sağlar.
Maddi ve Manevi Tazminat Hakkı: İş kazasının işverenin kusuru, iş güvenliği önlemlerine uyulmaması veya yasal sorumluluklarının yerine getirilmemesi nedeniyle meydana gelmesi durumunda, işverene karşı maddi ve manevi tazminat davası açma hakkınız bulunur.
İş Kazası Sonrası Haklarınız Maddi Tazminat: Bu tazminat, kazadan kaynaklanan somut ekonomik kayıplarınızı karşılamayı amaçlar. Başlıca kalemleri şunlardır:
Tedavi Giderleri: Kaza nedeniyle yapılan tüm tedavi masrafları (SGK tarafından karşılanmayan ek masraflar, ilaçlar, özel hastane farkları vb.).
Kazanç Kayıpları: Kaza nedeniyle çalışamadığınız süre boyunca uğradığınız gelir kayıpları.
Çalışma Gücü Kaybı Tazminatı: Sürekli iş göremezlik durumunda, gelecekteki kazançlarınızda meydana gelecek azalmanın tazminatı.
Ekonomik Geleceğin Sarsılmasından Doğan Zararlar: Terfi edememe, daha düşük ücretli işlerde çalışma zorunluluğu gibi durumlar.
Bakıcı Giderleri: Eğer kaza sonrası başkasının bakımına muhtaç hale geldiyseniz, bu bakıcılık hizmetlerinin maliyeti.
Cenaze ve Defin Giderleri: Kaza sonucu ölüm halinde, defin masrafları ve destekten yoksun kalma tazminatı.
Manevi Tazminat: Kaza nedeniyle yaşadığınız acı, elem, ıstırap, ruhsal travma ve psikolojik zararlar nedeniyle talep edebileceğiniz bir tazminat türüdür. Bu tazminatın miktarı, olayın niteliği, kusur oranı, tarafların sosyal ve ekonomik durumu, mağdurun yaşadığı ıstırabın boyutu gibi birçok faktör göz önünde bulundurularak mahkemece belirlenir.
İşe Dönüş Hakkı: İş kazası sonrası sağlığınıza kavuşmanız ve işe dönmeniz mümkünse, işvereninizin sizi önceki işinize veya sağlık durumunuza uygun benzer bir işe tekrar başlatma yükümlülüğü bulunur. İşveren bu yükümlülüğü yerine getirmezse, işçinin işe iade davası açma hakkı doğabilir.
İşveren Sorumluluğu ve Kusur Durumu
İş kazalarında işverenin sorumluluğu, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile Borçlar Kanunu kapsamında değerlendirilir. İşverenler, çalışanların sağlık ve güvenliğini sağlamak için gerekli tüm önlemleri almakla yükümlüdürler. Bu yükümlülük, risk değerlendirmesi yapmak, gerekli ekipmanları sağlamak, eğitim vermek ve denetim yapmak gibi birçok alanı kapsar.
Eğer kaza, işverenin iş güvenliği önlemlerini almaması, ihmali veya kasıtlı bir davranışı sonucunda meydana gelmişse, işverenin kusurlu sorumluluğu doğar. Kusur oranı, tazminat miktarının belirlenmesinde önemli bir faktördür. Bazı durumlarda işçi de kazanın meydana gelmesinde kusurlu bulunabilir. Bu durumda, tazminat miktarı kusur oranına göre belirlenir.
Sonuç
İş kazaları, ciddiyetle ele alınması gereken ve hukuki sonuçları olan olaylardır. Bir iş kazası geçirmeniz durumunda, yukarıda detaylıca belirtilen haklarınızı bilmek ve yasal süreçleri doğru adımlarla takip etmek hayati öneme sahiptir. Unutmayın ki, haklarınızın korunması, adil bir sonuca ulaşılması ve mağduriyetinizin giderilmesi için uzman bir iş hukuku avukatından destek almanız sürecin her aşamasında size büyük kolaylık ve güvence sağlayacaktır. Erken ve doğru hukuki müdahale, telafisi mümkün olmayan hak kayıplarının önüne geçebilir.
Yorumlar